Bitkisel süt mü yoksa hayvansal süt mü daha faydalı?

Son yıllarda inek sütüne alternatif olarak bitkisel sütler, market raflarında ve kafelerde yerini almaya başladı. Yulaf, badem ve soya gibi bitki bazlı sütler, birçok kişinin çeşitli nedenlerle tercihi haline geliyor. Ancak bitki bazlı sütlere artan bu talep, önemli bir soruyu da gündeme getiriyor: Bitki bazlı sütler mi yoksa inek sütü mü daha faydalı? Beslenme ve Diyetetik Uzmanı Doç. Dr. Binnur Okan Bakır ve Gıda Mühendisi Ebru Akdağ anlatıyor.

Son yıllarda sıklıkla geleneksel inek sütü yerine hazır olarak pazarlanan bitki bazlı sütler tercih ediliyor. Bitki bazlı sütlerin tercih edilme nedenleri kişiden kişiye değişiklik gösterse de bu tercihte yüzlerce, binlerce takipçisi olan sosyal medya fenomenleri de etkili oluyor. Bitkisel süt alternatifleri, market rafları ve kahve zincirlerinde giderek daha fazla yer bulurken, öte yandan soya, yulaf, badem, Hindistan cevizi gibi pek çok sayıda çeşidi olan bitkisel sütlerin geleneksel süte kıyasla ne kadar faydalı olduğu da tartışıyor. BİTKİ BAZLI SÜTLERİN POPÜLERLİĞİ ARTIYOR Gıda Mühendisi Ebru Akdağ, bitki bazlı süt alternatiflerinin badem, soya, yulaf, fındık, pirinç, Hindistan cevizi gibi farklı çeşitlere ve farklı besin profillerine sahip olduğunu belirtiyor ve gittikçe daha popüler hale gelen bu ürünlerin laktoz intoleransı olanlar, bitki bazlı beslenmeyi tercih edenler ve farklı ürünleri denemek isteyenler için iyi birer seçenek olduğunu söylüyor. Bitkisel içeceklerin besin profillerinin çeşitlilik gösterdiğini ifade eden Akdağ, "Örneğin, soyalı içecek, içerdiği tüm temel amino asitlerle protein açısından inek sütüne en yakın alternatif konumundayken; bademli içecek düşük kalorili ve E vitamini açısından zengindir, yulaf içecek ise yulafın kendi içeriğinden ötürü lif bakımından avantajlıdır. Ayrıca kalsiyum, D vitamini ve B12 gibi ek vitamin ve minerallerle de zenginleştirilebilen bu ürünler, sürdürülebilir ve sağlıklı bir diyetin parçası olabilir. Kolesterol içermemesi, inek sütüne kıyasla daha düşük doymuş yağ içermesi avantajlı yönlerindendir. Ancak tüketicilerin damak zevkine hitap edebilmek adına şeker oranı yüksek çeşitlerle de karşılaşmak mümkün. Bu noktada yüksek şeker tüketimine dikkat edilmelidir. Ayrıca hammaddeleri gereği alerjen grubuna girebildikleri için tüketiciler seçimlerini kendi sağlık durumlarına göre yapmalıdır" diyor. "BİTKİSEL SÜTLERLE YETERLİ PROTEİN SAĞLANAMIYOR" Beslenme ve Diyetetik Uzmanı Doç. Dr. Binnur Okan Bakır, bitkisel sütlerin genellikle vejetaryen veya vegan bir diyet tercih edildiğinde alternatif olarak tüketildiğini belirterek, "Bitkisel sütler inek sütünden çok daha az miktarda protein, kalsiyum ve B2 vitamini içerir. B12 vitamini ise hiçbir bitkisel kaynakta bulunmamaktadır. Bu nedenle çoğu vitaminlerle zenginleştirilmiş olsa da yeterli protein sağlanamamaktadır" diyor. PEKİ HANGİ BİTKİSEL SÜT TÜKETİLMELİ? Doç. Dr. Bakır, Türkiye’de satılan bitkisel sütlerin bir çoğunun yurt dışından temin edildiğini kaydederek, sözlerini şöyle sürdürüyor: "Hem yurt dışından hem de ülkemizden farklı üreticlere ait ürünlerin içerikleri genel olarak benzese de değişkenlik gösterebiliyor. Birçok üründe yulaf, badem gibi içerdikleri ana maddelere ek olarak, şeker, ayçiçek yağı, kıvam arttırıcılar, emülsifyerler gibi gıda katkı maddeleri bulunuyor. Ürünlerin içerikleri hem tat, kıvam gibi duyusal özelliklerinin artırılması hem de raf ömrünün korunması için uyarlanıyor. Bu ürünler tüketilecekse ürün tercih ederken ana bileşeni en yüksek oranda içeren, mümkünse eklenti şeker içermeyen veya en düşük miktarda içerenin seçilmesi uygun olacaktır." "TIBBEN BİR KISITLAMA YOKSA İNEK SÜTÜ ÖNERİLİYOR" Süt grubunun, beslenmenin önemli bir bileşeni olduğunu söyleyen Doç. Dr. Bakır, "Günlük kalsiyum ve B2 ihtiyacımızın temel kaynağıdır. Vitamin ve mineralller besinlerden alındığında vücudumuzdaki kullanılabilirliği ve faydaları da artar. Bu nedenle tıbben bir kısıtlama gerekmiyorsa sütün yarım yağlı/az yağlı inek sütü olarak tüketilmesi öneriliyor" ifadelerini kullanıyor.